โพสนี้เป็นผลพวงมาจากสเตตัสของผมในเฟสบุ๊คที่ผมเขียนไปเมื่อวันสองวันนี้ เกี่ยวกับเรื่อง “rule of law” หรือการปกครองตามกฎหมาย หรือที่แปลกันว่า “นิติรัฐ” หรือ “นิติธรรม” เราจะเริ่มกันที่สเตตัสของผมก่อนเลย
การตัดสินของศาลรัฐธรรมนูญทำให้คิดว่าน่าจะโพสข้อความนี้ของ Frederic von Hayek (ซึ่งเคยเอามาโพสที่นี่นานแล้ว)
The rule of law, of course, presupposes complete legality, but this is not enough: if a law gave the government unlimited power to act as it pleased, all its actions would be legal, but it would certainly not be under the rule of law.
The rule of law, therefore, is also more than constitutionalism: it requires that all laws conform to certain principles.
แปลได้แบบนี้
“การปกครองตามกฎหมาย (นิติรัฐ) จำเป็นต้องมีความถูกต้องตามกฏหมาย แต่นี่ก็ยังไม่พอ หากกฎหมายให้อำนาจไม่จำกัดแก่รัฐบาลที่จะทำอะไรก็ได้ การกระทำของรัฐบาลใดๆก็จะถูกกฎหมาย แต่นี่ไม่ใช่การปกครองโดยกฎหมายอย่างแน่นอน
ด้วยเหตุนี้ การปกครองตามกฎหมายจึงมีมากกว่าเพียงแค่การปฏิบัติตามรัฐธรรมนูญ แต่กฎหมายทุกอย่างต้องเป็นไปตามหลักการบางอย่าง”
ความหมายก็คือว่า การปกครองตามกฎหมาย หรือที่เรียกว่า “นิติรัฐ” เป็นการปกครองที่ใช้กฎหมายเป็นหลัก แต่ที่สำคัญก็คือว่า เราจะใช้เพียงแค่กฎหมายเป็นหลักเท่านั้นไม่ได้ เพราะมิฉะนั้นจะมีการใช้อำนาจผิดๆที่ไม่เป็นธรรมออกกฎหมายที่ผิดๆออกมา ซึ่งรูปแบบจะดูเป็นว่าการใช้อำนาจนั้นเป็นไปตามกฎหมาย แต่การทำแบบนี้ผิดหลักการของการปกครองโดยกฎหมายอย่างชัดแจ้ง หากศาล (หรือรัฐบาล หรือผู้ใช้อำนาจรัฐอื่นใด) ได้อำนาจมาตามกฎหมาย แต่กลับใช้อำนาจนั้นอย่างไม่ถูกต้อง การกระทำของศาลถึงแม้จะเป็นไปตามกฎหมาย แต่ก็ไม่ใช่ “นิติรัฐ” หรือการปกครองโดยกฎหมายที่แท้จริง เพราะการปกครองตามกฎหมายนั้น จะต้องเป็นไปตามหลักการที่ถูกต้อง ซึ่งมีอยู่นอกเหนือจากเพียงแค่ความถูกกฎหมายตามตัวอักษร
ตัวอย่างเช่น สมัยก่อนมีกฎหมายที่กำหนดวิธีการสอบสวนที่ใช้การทรมาน เช่นจับผู้ต้องหากดน้ำ ถ้าอยู่ใต้น้ำแล้วทนไม่ไหวโผล่ขึ้นมา ก็แปลว่าผู้ต้องหานั้นทำผิดจริง แต่ถ้าไม่โผล่ขึ้นมา คือจมน้ำตาย ก็แปลว่าไม่ผิด แต่ได้ไปอยู่พระเจ้าแล้ว จะเห็นได้ว่ากฎหมายที่กำหนดวิธีการพิจารณาคดีแบบนี้ เป็นกฎหมายที่ผิดหลักการสากล หลักสากลที่ว่านี้จะมีอยู่ตลอดเพราะขึ้นอยู่กับศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ กฎหมายที่ตราขึ้นมาถ้าหากขัดแย้งกับหลักสากลตรงนี้ ก็ไม่สามารถรักษาและคุ้มครองความยุติธรรมในสังคมได้ บ้านเมืองก็จะวุ่นวายไม่มีที่สิ้นสุด ที่สมัยโบราณมีกฎหมายแบบนี้ใช้ก็เพราะว่ามีการใช้อำนาจดิบๆมากดขึ่กัน แต่สมัยนี้ประชาชนไม่ยอมรับสภาพแบบนี้อีกต่อไปแล้ว
ดังนั้นที่ Hayek บอกว่า [rule of law] requires that all laws conform to certain principles ก็คือตรงนี้นั่นเอง ไม่ใช่ว่าออกกฎหมายอะไรแล้วเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิไปหมด แต่กฎหมายจะศักดิ์สิทธิ์ได้ต้องยังประโยชน์สุขและถูกต้องตามหลักการที่ว่ามาข้างต้นเสมอ
ก่อนอื่นขอพูดเรื่องคำแปลของ “rule of law”…
View original post 143 more words